Het effect van alcohol op je lichaam
Bij de feestdagen horen onvermijdelijk enkele (of meer dan enkele) glaasjes. Het begint met bubbels, er wordt overgeschakeld op wijn en naderhand volgt er nog een digestiefke (of twee, drie...). Heel plezant op het moment zelf: je wordt vrolijk, de spanning verdwijnt, er wordt veel gelachen... maar minder de dag erna: dan ben je humeur, heb je hoofdpijn en lach je vooral groen. Het effect van de drankjes per fase... en wat je kan doen om de neveneffecten tegen te gaan.
Fase 1: Het aperitief is het beste moment
Zoals alles begint ook een feestmaal goed. Een aperitiefje, meestal met bubbles, gaat er vlot in. Het is het beste moment van de avond, en dit is waarom.
Vanaf het moment de alcohol in je bloedsomloop terecht komt, prikkelt het de pleziercentra in de hersenen. De hormonen dopamine en serotonine krijgen een boost, en zorgen voor dat gevoel van ontspanning en euforie. Kortom je voelt je goed. Sterker nog: je zal je op de hele avond drinken nooit meer zo goed voelen. Die eerste rush is de sterkste, omdat de hersenen niet in staat zijn bij elk drankje evenveel dopamine en serotonine te produceren als bij het eerste.
Drinken op een lege maag is af te raden: een beetje eten vertraagt de opname van alcohol in het bloed.
Fase 2: Gevaar! Controleverlies!
Na twee uur drinken, is de werking van de hersenen behoorlijk aangetast. Voldoende om dingen te zeggen waar je spijt van krijgt, of een dansje te wagen. De schuldige is alweer de hersenen, of liever: de manier waarop alcohol de werking van de hersenen beïnvloedt. De zenuwcellen van de cerebrale slagen er niet meer in om goed te communiceren met als gevolg dat de informatie niet goed verwerkt wordt en de spieren niet meer echt onder controle zijn.
Je voelt je 'on top of the world', maar je lichaam kan niet meer wat jij denkt dat het kan en je inschattingsvermogen is erg slecht. Dit is het moment dat velen nog in de auto stappen, ervan overtuigd dat ze perfect kunnen rijden... en een ongeval krijgen. De alcohol verstopt de waarschuwingssignalen van je lichaam dat het genoeg is, en maakt dat je (alweer) slechte beslissingen maakt.
Als je nu blijft drinken, raakt je lever overbelast. De alcohol kan dan niet meer snel genoeg verwerkt worden, en de alcoholconcentratie in je bloed stijgt. Gevolg: desoriëntatie, misselijkheid en slechte coördinatie van je hele lichaam. De vergeetachtigheid de volgende dag heeft hier ook mee te maken, net als de agressie of emotionele buien van zatte mensen.
Fase 3: Een digestiefke, iemand?
Je drinkt al de hele avond wijn of bier, iets sterker kan er ook wel in. Whisky bijvoorbeeld , of porto of brandewijn. Al dan niet in combinatie met koffie of ijs. Slecht idee, want deze donkere dranken bevatten veel onzuiverheden en blijven lang hangen in het lichaam. Ze zijn de belangrijkste oorzaak voor een erge kater.
Wil je toch iets straf om de avond mee af te sluiten, kies dan voor heldere dranken, zoals wodka, gin of tequila. Hoewel die laatste ook al voor veel pijnlijke en/of beschamende situaties heeft gezorgd...
Fase 4: "Ik ben zat"
Na vier uur neemt je lichaam toch het heft in handen om de schade te beperken. Je begint de bedwelmende invloed van de alcohol te voelen, je beseft dat je tipsy (of stomweg zat) bent en voor de meeste in het tijd om naar huis te gaan.
Voor vrouwen komt dit moment sneller dan voor mannen, die groter zijn en door hun lichaamsbouw (meer water en meer leverenzymen) sneller en meer alcohol kunnen verzetten. Hoe vaker en hoe meer je drinkt, hoe meer leverenzymen je lichaam aanmaakt, dus dan kan je beter tegen alcohol. Of liever: de effecten van alcohol hebben minder vat op je, de schade aan je lichaam blijft dezelfde.
Fase 5: Een hongertje
Wie kent het niet: het avondje uit eindigt in het frietkot of de pittabar. Je hebt honger, je hebt goesting en het hoort erbij. Maar waarom? Je alvleesklier blijft insuline in je lichaam pompen om de alcohol te kunnen afbreken.
Uiteindelijk zakt je bloedsuikerspiegel wat de goesting doet ontstaan naar vettig eten. Niet zo van toepassing na een rijkelijk kerstmaal, wel na een avondje doorzakken op de kerstmarkt of de kerstreceptie op het werk.
Het gevaar is dat je te veel eet... wat de kans op braken vergroot.
Fase 6: Problemen in de slaapkamer
En nee, dan hebben we het niet over het falen van een zeker lichaamsdeel (hoewel dat ook een bekend neveneffect van alcohol is). Ook je slaap verloopt niet probleemloos. In slaap vallen is geen probleem, je slaapt zelfs diep... te diep, door het verdovende effect van de alcohol. Je bereikt nooit de noodzakelijke REM-fase, waarin je droomt en dat voor een uitgerust gevoel zorgt.
Fase 7: 'Doe dat licht uit'
Hoofdpijn en dorst, dat is het eerste wat je voelt bij het ontwaken. De twee zijn gerelateerd: alcohol heeft een waterafdrijvend effect, wat zowel dorst veroorzaakt als hoofdpijn door het tekort aan vocht. Tegelijk heeft de lever acetyldehyde geproduceerd, in een wanhopige poging de giftige alcohol uit het lichaam te krijgen. Meestal heb je op dit moment nog altijd een te hoge alcohollimiet in het bloed en mag je niet rijden.
Fase 8: vergeet spek met eieren
Een goed ontbijtje tegen de kater? Je hebt er wel zin in, met dank aan de lage bloedsuikerspiegel door het slaaptekort. Maar je doet het beter niet, je maag zal je dankbaar zijn. Eet in de plaats voeding met een lage glycemische index, dat betekent dat ze traag opgenomen worden in het bloed zoals meergranenbrood of havermout.
Fase 9: "Ik drink nooit meer"
Een kater kan slechter worden naarmate de dag vordert. Zo erg, dat je zweert 'nooit' meer te zullen drinken. De reden is dat je organen de hele nacht overuren hebben gedraaid om de gifstof die alcohol is uit je lichaam te krijgen. Een zware 'aanval' op het lichaam, die pas echt gevoeld wordt als alle invloed van de alcohol is uitgewerkt.
Fase 10: Een biertje om de kater te verslaan?
De invloed voel je zowel lichamelijk (algemene mottigheid) als mentaal. Alle euforie door de alcohol is uitgewerkt, de hormoonniveaus zijn zelfs lager dan toen je begon met drinken. Je bent geïrriteerd, voelt je down en niet lekker in je vel. Je zou er opnieuw van beginnen drinken, puur om dat gevoel terug op te roepen. Het is duidelijk waarom het een slecht idee is.
Fase 11: Echt herstel
Als je erin slaagt om van de alcohol te blijven, begint ongeveer 15 uur na het eerste drankje een echt herstel van het lichaam. De ergste symptomen van de kater trekken weg, al kan de vermoeidheid toeslaan en ook je maag is nog op wraakpad. De effecten kunnen tot twee dagen aanhouden.
Een op vier mensen heeft 'nooit' een kater, maar dat wil niet zeggen dat de alcohol geen effect heeft op het lichaam. Het is beter om wél een kater te hebben: dat betekent dat je lichaam nog goed reageert op de gifstoffen en deze kan kwijtspelen. Wie geen kater heeft, heeft misschien al een verzwakte lever...
Conclusie?
Alcohol kan een ware ravage aanrichten in het lichaam. Door voldoende water te drinken, liefst tijdens of na de met alcohol gevulde avond, op voorhand te eten en te weerstaan aan vettige snacks of te zware digestiefjes kan je al veel problemen voorkomen. Of je kan proberen stoppen na het aperitief: het leukste is dan toch al gepasseerd. Of gewoon niet drinken natuurlijk...